تاریخچه گیوه
درباره تکامل صنعت کوچک گیوه بافی اطلاعات کمی در دست هست.گیوه، اصولا پای پوشی است سبک، بادوام و مناسب برای راهپیمایی‌های طولانی در مسیرهای ناهموار و با توجه به این خصوصیات، اغلب افراد پیدایش آن را به روزگارانی خیلی قدیم‌تر از پیدایش سایر انواع پاپوش نسبت دادهاند .
و همین امر باعث شده تا تولد گیوه با افسانه‌ها پیوند بخورد. کما اینکه در اکثر منابع، تولید نخستین گیوه را به گیو، پهلوان داستانی ایران (که به روایت فردوسی پسر گودرز و داماد رستم بوده است) نسبت دادهاند. مولف کتاب بهارعجم به نقل از فرهنگ قوسی نوشته: گیوه منصوب به گیو گودرز است و گیو آن را هنگام سرگردانی در توران زمین ترتیب داد و دیگران با استناد به شاهنامه و در تفسیر این نظریه عنوان کرده‌اند که گیو وقتی برای بازگرداندن سیاوش(نوه‌ی کیکاوس) و مادرش فرنگیس به ترکستان رفت هفت سال در آن دیار سرگردان بود و چون برای راهپیمایی‌های طولانی خود نیاز به پای‌افزاری بادوام، سبک و خنک داشت گیوه را بوجود آورد
و بعدها همه کسانی که چنین مختصاتی را از پاپوش انتظار داشتند گیوه را انتخاب کردند و در رهگذر قرون و اعصار تغییراتی در آن بوجود آوردند. هر چند نمی‌دانیم گیوه‌های ابتدایی از چه جنسی ساخته می‌شده و چه شکلی داشته، اسنادی در دست داریم که نشان میدهد قرن هشتم هجری قمری دوران اوج استفاده از گیوه بوده و استان فارس در زمینه تولید آن مقام برجسته‌ای داشته و این معنا از آنجا استنباط می‌شود که ابوالعباس زرکوب شیرازی در کتاب شیرازنامه که در سال‌های پیش از 754 قمری نوشته شده از بازار گیوه‌دوزان در شیراز یاد کرده و در مکاتبات خواجه رشیدالدین فضل‌الله، گیوه به عنوان یکی از محصولات عمده کازرون مورد اشاره قرار گرفته است . البلخی تاریخ نویس معروف در سال 1105 میلادی متذکر می شود که غندیجان فارس (جمیله امروز) در صنعت گیوه بافی مشهور بوده است. مستوفی جغرافی نگار نیز که در سال 1340 میلادی که از آنجا بازدید کرده می نویسد که پیشه گیوه بافی در اوج تکامل بوده است. در همین خصوص عبیدزاکانی و نظام‌الدین قاری مصنف کتاب ارزنده‌دیوان البسه نیز نکاتی را متذکر شده‌اند که از خلال آنها ارزش گیوه و اینکه در آن زمان تهیه انواع دیگر کفش برای همگان مقدور نبوده است مشخص می‌گردد. از دوره صفوی به بعد به موازات سایر تغییراتی که در شئون مختلف زندگی مردم کشورمان بوجود آمد کفش نیز دچار دگرگونی‌هایی شد. در دوره صفوی طبقات بالای جامعه اغلب از کفش‌های تمام چرم استفاده کرده و مردم عادی گیوه می‌پوشیده‌اند و باز در همین دوره است که می‌بینیم در شکل و ساختمان گیوه تغییراتی رخ میدهد و پاپوش‌دوزان قدیمی تلاش می کنند تا کارآیی‌های گیوه را با موقعیت اقلیمی منطقه‌ای که در آن باید مورد استفاده قرار گیرد،تطابق دهند. در این دوره علاوه بر شیراز که دارای بازار گیوه‌فروشان بوده در اصفهان نیز بازاری برای تولید و فروش گیوه ایجاد شده و محل آن به روایت سیاحان، حوالی بازار علیقلی‌خان بوده است. در بین اسناد و مدارک دوره‌های بعدی نیز به کرات با نام گیوه، کاربردهای آن و حتی مشخصات افراد معروفی که به گیوه‌دوزی اشتغال داشته‌اند، برمی‌خوریم. زیباترین رویه گیوه در آباده، میان راه اصفهان و شیراز، بافته می شد. هم اکنون گیوه در بسیاری از مناطق کشور تولید می‌شود و قسمت‌های مختلف کرمانشاه، منطقه اورامانات، آباده، کازرون ، بهبهان و دزفول ، بخشی از اصفهان، چهارمحال و بختیاری، روستای وفس و سنجان در استان مرکزی جزو مناطق اصلی تولید گیوه در ایران هستند.
انواع گیوه
گیوه انواع گوناگونی دارد. تقسیم بندی انواع گیوه بر اساس نوع بافت رویه ،مواد استفاده در زیره وهمچنین نوع اتصال دو تکه کفش به هم می باشد.رویه‌گیوه را به شیوه بافتنی از ریسمان‌های ابریشمی یا پنبه‌ای نازک و زیره آن را گاه از چرم یا لاستیک و اغلب از لته‌های به هم فشرده و در هم کشیده می‌سازند.مهم‌ترین انواع گیوه عبارتند از: 1.گیوه ملکی 2.گیوه آجیده یا آجده: 3. گیوه تخت چرمی4. گیوه لته‌ای5. گیوه تخت لاستیکی6. گیوه ابریشمی: 7. گیوه کردی یا کلاش این نوع گیوه که موضوع اصلی این تحقیق می باشد خاص مناطق کردنشین کشور بوده و محل اصلی تولید آن ناحیه اورامانات است . ولی در سایر مناطق کردنشین نیز مغازههای بسیاری وجود دارد که در مغازهشان هم این نوع گیوه را درست میکنند و هم میفروشندمهمترین ویژگی که کلاش را از سایر انواع گیوه مشخص می کند مواد به کار رفته در آن است.رویه این نوع گیوه از نخ پنبه ای بافته شده و زیره آن از پارچه فشرده ساخته می شود و بر همین اساس کلاش کفشی سبک،نرم ،قابل انعطاف ومتناسب با محیط کوهستانی است. برای شناخت این نوع گیوه لازم است تا ابتدا منطقه جفرافیایی تولید واستفاده آن را شناخت.و همکنون هزاران خانواده از همین طریق امرار معاش می کنند.
ویژگی های کلاش
کلاش دارای ویژگی های خاصی است که باعث شده درز مان کنونی که انواع واقسام کفش های کارخانه‌ای بازار پاپوش کشور را در اختیار گرفته‌اند هنوزهم به عنوانی کفشی عمومی ونه تزیینی مورد استفاده قرار گیرد.یکی از ویژگیهای منحصر به فرد کلاش این است که این پای افزار چپ و راست ندارد و فرد می‌تواند هر لنگه از کلاش ها را در هر یک پاهایی که دوست دارد، بپوشد. این ویژگی ممتازپیش از این در تمامی انواع گیوه‌ها دیده می شد اما مرور زمان واستفاده از زیره‌های ماشینی عاملی شد تا اکنون این امربه ویژگی منحصر به فرد کلاش تبدیل گردد.یکی دیگر از ویژگیهای این پاافزار خنک بودن آن است که موجب می‌شود پا همیشه خنک باشد و از بوی بد و عرق پاها جلوگیری کند.دیگر ویژگی قابل توجه کلاش عدم رنگ پذیری آن است. این نوع گیوه بر خلاف سایر انواع دارای تنوع رنگ نبوده وتنها به رنگ سفید دیده می شود.همچنین قبل از پوشیدن این کفش باید کف آن را برروی سبزی کشید ویا در اصطلاح محلی سبزه خور کرد تا معدود منافذ باقی مانده هم پرشده وآب نتواند به کفش وارد شود.سرانجام اینکه کلاش با اینکه بخش اعظم کار بافت وتولید آن با زنان است ،کفشی مردانه محسوب می شود که نسخه‌ای زنانه ندارد
زیبایی وکیفیت خوب و همچنین راحتی بی اندازه این کفشها باعث شده که اخیرا مورد توجه اروپاییان واقع شود ودر مراکز علمی مختلف اروپا مورد تحقیق علمی قرار بگیرد.
تحقیقات علمی نشان داده که استفاده از این کفشها برای پا بسیار مفید بوده ومورد تایید پزشکی قرار گرفته است.
وجوانان اروپایی به این کفش به دلیل راحتی گرایش نشان داده اند.
سال آینده قرار است به همت عده ای از بازرگانان ایرانی یک کمپانی بزرگ تولید کفش کردی (کلاش)در تهران تاسیس شود-که با طرحی جدید از این کفشها کار عرضه این کفشهابه بازار های ایران واروپا آغاز خواهد شد.
بدون شک ایجاد چنین کمپانی برای شناساندن هر چه بیشتر (کلاش ) به عنوان یکی از صنایع دستی کردها به تمامی مردم جهان عامل مهمی خواهد بود
کریسیتن رونالدو و میسی کفش"کلاش" می پوشند
؛ تهیه کننده ای کورد، فیلمی سینمایی به نام "ویزای شنگن" تولید می کند که در آن دو جوان کرد را به تصویر می کشد که دو جفت کفش "کلاش" را برای دو ستاره فوتبال دنیا کریستین رونالدو و میسی بافته اند و تصمیم می گیرند آن را تقدیم این دو ستاره فوتبال کنند.
منبع:
http://soordasht.persianblog.ir/post/11
